Stres a lęk: jak je odróżnić

Stres a lęk: jak je odróżnić

Autor: Magdalena Wieringa, RN, BScN, Pielęgniarka psychiatryczna i autorka artykułów zdrowotnych

W dzisiejszym zabieganym świecie łatwo poczuć się przytłoczonym. Ale czy wiesz, czy to, czego doświadczasz, to zwykły stres — czy może lęk? Stres i lęk mają wiele wspólnych objawów, dlatego czasem trudno je odróżnić. Zrozumienie różnic pomoże Ci lepiej sobie z nimi radzić.

Czym jest stres?

Stres to naturalna reakcja organizmu na wyzwanie lub wymagania otoczenia. Pojawia się często, gdy mierzymy się z terminami, problemami finansowymi czy obowiązkami rodzinnymi. W rzeczywistości, w niewielkich dawkach stres może być nawet pomocny — mobilizuje do działania, utrzymuje czujność i pozwala sprostać codziennym zadaniom.

Typowe objawy stresu to:

• napięcie mięśni lub bóle głowy

• problemy ze snem

• drażliwość lub niecierpliwość

• gonitwa myśli dotyczących konkretnej sytuacji

Po zakończeniu stresującego wydarzenia — np. oddaniu projektu czy rozwiązaniu konfliktu — objawy stresu zwykle ustępują.

Czym jest lęk?

Lęk to coś więcej niż tylko reakcja na stres. To utrzymujące się poczucie niepokoju lub obawy, które nie zawsze jest związane z realną sytuacją. Czasami lęk pojawia się nawet wtedy, gdy nie ma ku temu wyraźnej przyczyny.

Typowe objawy lęku to:

• uporczywe, trudne do opanowania zamartwianie się

• uczucie niepokoju lub pobudzenia

• objawy fizyczne, takie jak kołatanie serca czy ból żołądka

• unikanie sytuacji z powodu lęku lub obaw

W przeciwieństwie do stresu, lęk może utrzymywać się długo po tym, jak stresująca sytuacja minie.

Jak je odróżnić?

Najprościej myśleć o tym w ten sposób: stres zwykle wiąże się z konkretnym bodźcem zewnętrznym — terminem, kłótnią czy natłokiem obowiązków. Lęk może trwać nadal, nawet gdy ten bodziec zniknie. Jeśli Twoje obawy są stałe, przytłaczające lub zaczynają utrudniać codzienne funkcjonowanie, prawdopodobnie to coś więcej niż stres.

Co możesz zrobić?

• Oddychaj głęboko. Kilka minut powolnego, świadomego oddechu może uspokoić układ nerwowy.

• Bądź aktywny. Regularny ruch pomaga rozładować napięcie.

• Rozmawiaj. Podziel się swoimi uczuciami z bliską osobą lub specjalistą.

• Ustal granice. Naucz się odmawiać, gdy obowiązków jest za dużo.

Pamiętaj: jeśli lęk staje się trudny do opanowania lub znacząco wpływa na codzienne życie, sięganie po pomoc specjalisty jest oznaką siły, a nie słabości.

Podsumowanie

Stres i lęk mogą wyglądać podobnie, ale nie są tym samym. Rozpoznanie różnic pozwala skuteczniej wspierać własne zdrowie psychiczne. Niezależnie od tego, czy zatrzymasz się na chwilę, aby złapać oddech, ustalisz granice, czy poszukasz profesjonalnej pomocy — małe kroki mogą mieć wielkie znaczenie.